सकारात्मक शिस्त म्हणजे काय? | सकारात्मक शिस्तीचे फायदे | सकारात्मक व नकारात्मक शिस्त उदाहरणे
सकारात्मक शिस्त म्हणजे मुलांना शिक्षा करण्याऐवजी त्यांना योग्य वर्तन शिकवण्यासाठी मार्गदर्शन करणे, ज्यामुळे त्यांचा विकास होतो आणि ते जबाबदार बनतात; यात शारीरिक शिक्षा टाळणे, मुलांचा स्वभाव समजून घेणे आणि त्यांना शिकण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये देणे यावर भर दिला जातो, ज्यामुळे ते यशस्वी होतात आणि त्यांच्यात सकारात्मक बदल घडतात.
सकारात्मक शिस्तीची प्रमुख तत्त्वे
मुलांना शिक्षा नव्हे, शिकवण देणे : मुलांना मारणे, धमकावणे किंवा अपमानित करण्याऐवजी, त्यांना योग्य-अयोग्य समजावून सांगणे आणि अपेक्षित वर्तनासाठी मार्गदर्शन करणे.
मुलांचा स्वभाव समजून घेऊन मार्गदर्शन : प्रत्येक मुलाचा स्वभाव आणि शिकण्याची पद्धत वेगळी असते, ती समजून घेऊन त्यानुसार मार्गदर्शन करणे.
भावनिक आधार, सहानुभूती आणि पाठिंबा : मुलांच्या भावनांचा आदर करणे आणि त्यांना भावनिक आधार देणे, जेणेकरून ते सुरक्षित आणि प्रेमळ वाटेल.
स्पष्ट अपेक्षा आणि सीमा : मुलांना काय अपेक्षित आहे हे स्पष्टपणे सांगणे आणि त्यांच्यासाठी योग्य मर्यादा निश्चित करणे. हट्ट कमी करण्यासाठी त्या वस्तूची निकड किती हे लक्षात आणून देणे.
समस्या सोडवण्यावर भर : चुकीच्या वर्तनासाठी शिक्षा करण्याऐवजी, त्यामागील कारण समजून घेऊन समस्येवर तोडगा काढणे.
मुलांच्या मनाचा कल : मुलांना रागावण्यापूर्वी त्यांच्या मनाचा कल विचारात घेणे आवश्यक आहे. उदा. शिवम वैतागून म्हणाला आज मी अभ्यास करणार नाही. तेव्हा त्याच्या आईने म्हटले का रे? आज कंटाळा आला आहे की अभ्यास समजत नाही, चल मी तुला मदत करते. त्यामुळे त्याचा मनाचा कल लगेच बदलला.
भिती : मुलांच्या मनात भिती असते त्यामुळे त्याचे वर्तन बदलत असते. तेव्हा पालकांनी रागावण्यापूर्वी त्याला समजून घ्यावे. एखाद्या मुलांचा अभ्यास पूर्ण नसल्याने तो शाळेत जाण्यास तयार नसतो त्यावेळी आपण त्याचे कारण जाणून योग्य उपाय करणे गरजेचे असते.
सकारात्मक शिस्तीचे फायदे
मुलांमध्ये आत्मविश्वास वाढतो.
ते अधिक जबाबदार आणि स्व-नियंत्रित बनतात.
पालक आणि मुलांमधील नातेसंबंध मजबूत होतात.
शाळा आणि समाजात चांगले वर्तन करण्यास शिकतात.
आरोग्य चांगले राहण्यास मदत होते.
समाजाचा नैतिक विकास होतो.
उदाहरण:
0 Comments