राज्यातील सर्व शाळांमधील विद्यार्थी/ विद्यार्थीनींच्या सुरक्षेबाबत अनुचित प्रकार घडू नयेत यासाठी शाळांमध्ये विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकसन समिती स्थापन करणे गरजेचे आहे. विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकसन समिती कशी स्थापन करायची? तिची रचना व कार्ये कोणती याबाबत माहिती जाणून घेऊया.
विद्यार्थी/ विद्यार्थीनींच्या सुरक्षाविषयक उपाययोजनांची काटेकोर अंमलबजावणी करणेबाबत शासन निर्णय 21 ऑगस्ट 2024
शालेय विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेबाबत विशेषतः लैंगिक छळाबाबतचे अनुचित प्रकार अधूनमधून घडताना आढळून येतात. समाजाचा अशा घटनांकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन संवेदनशील स्वरूपाचा असतो व अशा घटनांचे विपरित परिणाम विद्यार्थी, त्यांचे कुटुंबीय व संपूर्ण समाजावर देखील होत असतो. अशा अनुचित प्रकारांचे समूळ उच्चाटन होणे आवश्यक आहे.
ज्याप्रकारे कामाच्या ठिकाणी महिलांच्या होणाऱ्या लैगिक छळाबाबतच्या तक्रारींच्या अनुषंगाने POSH Act २०१३ या कायद्यातील तरतुदींच्या अंमलबजावणीसाठी उपाययोजना करण्यात आल्या आहेत, त्याचप्रकारे शालेय विद्यार्थ्यांच्या प्रकरणी अशा उपाययोजना होणे आवश्यक आहे. यासाठी शाळा स्तरावर विद्यार्थी सुरक्षा समितीचे गठन शिक्षणाधिकारी यांच्यास्तरावरुन एक आठवड्यात करावे. अशी समिती वेळोवेळी विद्यार्थ्यांशी चर्चा करुन त्यांच्या समस्या समजावून घेऊ शकेल.
विद्यार्थी सुरक्षा समिती स्थापन करणेबाबत शासन निर्णय - Click Here
विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकसन समिती रचना
विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकसन समितीमध्ये सरपंच / नगराध्यक्ष हे अध्यक्ष असतील तर सचिव म्हणून शाळेचे मुख्याध्यापक असतील.
विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकसन समिती -
१. सदर समिती प्रत्येक दोन वर्षांनी पुनर्गठीत करण्यात येईल.
२. समितीची महिन्यातून किमान एक बैठक होईल. आवश्यकते प्रमाणे यापेक्षा अधिक बैठका घेण्यास बंधन राहणार नाही. (गंभीर/आपतकालीन स्थितीमध्ये परिस्थितीनुरुप तात्काळ बैठकीचे आयोजन करण्यात येईल)
३. सदस्य क्र.४ व १२ मधील सदस्य पालक सभेतून निवडावेत. क्र.९,१०,११, व १३ मधील सदस्य शाळा व स्थानिक प्राधिकरण यांनी निश्चित करावेत.
४. समितीची बैठक आयोजित करण्याची जबाबदारी समितीचे सचिव म्हणून शाळेचे मुख्याध्यापक / प्रभारी मुख्याध्यापक यांची राहील.
५. ज्या शाळांमध्ये विद्यार्थ्यांची वाहतूक स्कूल बस वा इतर वाहनाने होते. त्या शाळांनी निमंत्रित सदस्य नियुक्त करावेत.
६. सदर समितीचे अध्यक्ष ग्रामीण भागातील शाळांसाठी स्थानिक सरपंच व शहरी भागातील शाळांसाठी स्थानिक नगरसेवक राहतील
विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकसन समितीची कार्ये:-
१. बालकांची १०० टक्के उपस्थिती सातत्याने राहील यासाठी दक्षता घेणे, विद्यार्थ्यांचे गुणवत्तापूर्ण शिक्षण नियमित सुरु राहील यासाठी नियोजन करणे, आवश्यकतेनुसार रजा/सुट्टीच्या दिवशी/काळात शिक्षक, पालक, स्थानिक व्यक्ती यांच्या मदतीने विद्यार्थ्यांचे शिक्षण सुरु राहील यासाठी नियोजन करणे, प्रयत्न करणे.
२. शाळाबाह्य, अनियमित, स्थलांतरीत व दिव्यांग बालकांना शिक्षणाच्या मुख्य प्रवाहात आणणे व शाळेत टिकवून ठेवण्यासाठी प्रयत्न करणे.
३. शाळा विकास आराखड्यानुसार पायाभूत भौतिक सुविधा उपलब्ध करुन देण्यासाठी प्रयत्न करणे. ग्रामपंचायत, तालुका कार्यालय, जिल्हा कार्यालयाकडे पाठपुरावा करणे.
४. व्यावसायिक सामाजिक जबाबदारी (CSR) च्या माध्यमातून भौतिक व शैक्षणिक सुविधा मिळविण्यासाठी प्रयत्न करणे,
५. शाळेचे माजी विद्यार्थी, प्रतिष्ठित व्यक्ती, नागरीक व व्यावसायिक यांचेकडून शाळेला मदत मिळविण्यासाठी प्रयत्न करणे,
६. नियमितपणे विद्यार्थी सुरक्षेसंदर्भात शासन निर्णय दि.२७.०९.२०२४ मध्ये नमूद बाबींची अंमलबजावणी करणे. विद्यार्थी सुरक्षेबाबतच्या उपायांची अंमलबजावणी करणे.
७. राष्ट्रीय बाल स्वास्थ कार्यक्रमाअंतर्गत विद्यार्थी आरोग्य तपासणी होईल तसेच आवश्यकतेनुसार पुढील उपचार होतील यासाठी पाठपुरावा करणे. तसेच सार्वजनिक आरोग्य विभागाचे अधिकाऱ्यांशी या कार्यक्रमाबाबत समन्वय साधणे.
८. शाळेमध्ये ठेवण्यात आलेल्या तक्रार पेटीतील तक्रारींचा निपटारा करण्याची कार्यवाही करणे. (परिशिष्ट २ मध्ये नमूद)
९. ज्या शाळांतील विद्यार्थ्यांना ने आण करण्यासाठी वाहतुक बसचा वापर केला जातो अशा शाळांबाबत या समितीने महाराष्ट्र मोटार वाहन (स्कूल बसकरीता विनियम) नियम २०११ व शालेय शिक्षण व क्रीडा विभाग शासन निर्णय क्र पीआरई-२००८/५०६/११/प्राशि-१, दिनांक शासन निर्णय क्रमांका संकिर्ण ११२५/प्र.क्र.२५१/२५एसएम-१ १४.०९.२०११ नुसार तसेच परिशिष्ट ३ मध्ये नमूद नुसार परिवहन समितीची सर्व कार्य पार पाडावीत.
१०. शाळागृह, इतर शालेय बांधकाम, तसेच किरकोळ व विशेष दुरुस्त्यावर देखरेख करणे,
११. शाळेची स्वच्छता व स्वच्छता गृहांची स्वच्छता याबाबत उपयांची अमलबजावणी करणे,
विद्यार्थी सुरक्षा व भौतिक सुविधा विकसन समिती कार्ये
शालेय विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेबाबत आढावा घेणे.
लैंगिक शिक्षणाबाबत जागृती करणे.
गुड टच, बॅड टच बाबत मार्गदर्शन करणे.
शालेय परिसरातील वातावरण निकोप ठेवणे.
विद्यार्थ्यांच्या अडचणी जाणून त्यावर उपाय करणे.
बालकांच्या हक्काचे रक्षण करणे.
विद्यार्थ्याच्या भावनिक, शारीरिक व बौध्दिक विकासासाठी तसेच ताणतणाव मुक्तीसाठी मुला मुलींचे व त्यांच्या पालकांचे समुपदेशन करणे.
मुलींच्या स्व-संरक्षणासाठी स्वतंत्र प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित करणे.
राज्यस्तरीय विद्यार्थी सुरक्षा आढावा समिती :-
विद्यार्थी सुरक्षेच्या दृष्टीने नमूद करण्यात आलेल्या उपाययोजनांचा राज्यस्तरावर आढावा घेण्यासाठी खालीलप्रमाणे राज्यस्तरीय विद्यार्थी सुरक्षा आढावा समिती गठित करण्यास मान्यता प्रदान करण्यात येत आहे :-
विद्यार्थी सुरक्षा समिती
विद्यार्थी सुरक्षा समिती रचना
विद्यार्थी सुरक्षा समिती कार्ये
विद्यार्थी सुरक्षा समिती अहवाल
विद्यार्थी सुरक्षा समिती विषय
विद्यार्थी सुरक्षा समिती रचना व कार्ये
Student safety committee
Student safety committee ahval
0 Comments